GMINA KOMAŃCZA

Historia powstania

Jeziorka powstały na skutek oderwania zachodniego zbocza Chryszczatej 13 kwietnia 1907. Powstałe osuwisko spowodowało zatamowanie odpływu potoku Olchowatego (dopływ Osławy) w kilku miejscach, tworząc naturalne zapory, a następnie napływu wody z kulminacji Chryszczatej i Mikitowej. Do osunięcia zbocza doszło po wiosennych roztopach i ulewnych deszczach.

Utworzyło się też kilka oczek, rozrzuconych w zagłębieniach terenu. Z czasem jednak oczka te zanikły, podobnie jak trzecie z jeziorek. W latach 20. XX wieku powierzchnia zbiorników była dwukrotnie większa, ulegały jednak stopniowemu zamulaniu przez wpływające potoczki.

W 1957 teren ten uznano za obszar chroniony, tworząc rezerwat przyrody „Zwiezło” o powierzchni 2,2 ha.

Charakterystyka osuwiska

Osuwisko zostało nazwane „Zwiezło”. Uznawane jest za największe rozpoznane w polskich Karpatach (szacuje się, że przemieszczeniu uległo około 12 mln m3 ziemi) oraz drugie, po Szymbarku, pod względem powierzchni (około 36 ha). Jego długość wynosi ponad 2 km. W jego topografii wyróżnia się trzy części:

nisza – obszar oderwania o zasięgu 880 m x 250 m i głębokości do 25 m,

rynna – droga osuwiska o wyżłobionym zarysie 400 m x 140 m z głębokością do 10 m, oddzielona od niszy stromym progiem,

jęzor osuwiska – obszar złożenia mas ziemi i skał o powierzchni około 15 ha i średniej miąższości około 35 m.

Niszę od rynny oddziela, maskowany zwietrzeliną, próg wysokości około 10 m, zbudowany z bardziej odpornego piaskowca. Łamały się na nim bloki skalne wpadające do rynny, co spowodowało powstanie u jego podnóża głębokiego wydrążenia, które nazwano „diabelskim młynem”.

Parametry jeziorek

W obrębie języka osuwiskowego powstały trzy małe jeziora:

Jeziorko Górne położone na wysokości 701 m n.p.m.[1] o powierzchni 1,44 ha[2], średniej głębokości 2 m (maksymalnej do 5,8 m) i pojemności 25 500 m3,

Jeziorko Dolne leżące na wysokości 683 m n.p.m.[3], o powierzchni 0,45 ha, średniej głębokości 2,4 m (maksymalnej 6,2 m) i pojemności 12 000 m3.

trzecie jeziorko, najmniejsze z nich i najniżej położone (na wysokości 614 m n.p.m.), obecnie już nie istnieje.