Klasztor Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w Komańczy
Zgromadzenie założyła w 1875 roku w Rzymie bł. Franciszka Siedlecka, dla szerzenia Królestwa Bożej Miłości wśród ludzi, a zwłaszcza w rodzinach. Powołanie to realizowane jest m.in. poprzez pomoc i pracę w kuriach, parafiach, prowadzenie domów samotnej matki, zakładów opiekuńczo - leczniczych, przedszkoli i szkół.
Propozycja założenia klasztoru na terenie diecezji przemyskiej wyszła jeszcze w 1927 roku, wybór padł na Komańczę i już 1 maja 1928 roku pięć sióstr zamieszkało w wynajętym domu. W 1929 roku poświęcono kamień węgielny pod budowę klasztoru na działce w Komańczy-Letnisku, ofiarowanej przez właściciela dóbr hrabiego Stanisława Potockiego. Obiekt według projektu budowniczego Józefa Nadziakiewicza z Rymanowa został w dwa lata wybudowany przez jego firmę budowlaną. Budynek w typie pensjonatu uzdrowiskowego w stylu szwajcarskim, miał służyć jako dom wypoczynkowy dla przysyłanych tu sióstr w celu podratowania zdrowia. W 1931 roku Siostry Nazaretanki wprowadziły się na stałe do dwupiętrowej willi.
Siostry podjęty szeroką działalność charytatywną wśród miejscowej biednej ludności. Udzielały opieki i pomocy lekarsko - pielęgniarskiej, często ofiarując bezpłatnie leki. W czasie II wojny światowej udzielały schronienia ludności cywilnej, księżom zagrożonym przez okupanta, żołnierzom września przedzierającym się przez Karpaty na emigrację, a także ludności żydowskiej. Działała tu także infirmeria dla chorych i rannych z punktem sanitarnym. W latach 1944-57 kaplica klasztorna zastępowała kościół miejscowym wyznawcom obrządku łacińskiego.
Ze względu na śródleśne, ustronne położenie, uzdrowiskowy klimat i dogodny dojazd koleją, klasztor gościł czasem znamienite osobistości. W latach trzydziestych przebywał tu m.in. trzykrotny premier RP prof. Kazimierz Bartel, w 1953 roku ks. dr Karol Wojtyła podczas wakacyjnej wędrówki po Bieszczadach. Miejsce to jednak najbardziej kojarzy się z osobą innego Polaka. W okresie od 29 października 1955 roku do 28 października 1956 roku przebywał w nim internowany Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński. Po więzieniach
w Rynwałdzie, Stoczku Warmińskim i Prudniku Śląskim, Komańcza była ostatnim etapem odosobnienia. Po dwóch latach surowego więziennego rygoru, schorowanemu kardynałowi zezwolono na względnie większą swobodę, ograniczone kontakty z rodziną i niektórymi dostojnikami Episkopatu, a przede wszystkim mógł poruszać się pieszo po okolicy. Zaopatrzony w kij i różaniec wychodził niemal codziennie na długie spacery wytyczonymi przez siebie ścieżkami, by tam modlić się i cieszyć przyrodą, chłonąć jej piękno i choć na chwilę zapomnieć, że jest więźniem.
Bieszczadzki okres zesłania wytworzył u ks. Kardynała szczególnie silną więź z przyrodą. Sprawiło to, że odtąd jął postrzegać i rozważać sprawy Boże i ludzkie poprzez pryzmat natury, zjawisk przyrodniczych, jako integralnej jedności świata Bożego. Uwidacznia się to zwłaszcza w prawionych kazaniach i dorobku pisarskim. Okalający klasztor las, był jego świątynią służącą modlitwie i rozważaniom. Możliwość wędrówek po leśnych ostępach i łąkach sprawiła, że czuł się coraz zdrowszy i nabierał sił do pracy dla Kościoła i Narodu.
Okres internowania w Komańczy, Prymas spędził bardzo pracowicie. Tu powstały „Zapiski więzienne”, „List do neoprezbiterian”, „Rozważania liturgiczne na tle roku kościelnego”. Napisał tu również „Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego”, będące początkiem wielkiego programu odrodzenia Narodu przez Nowe Przymierze z Maryją Królową Polski na 1000-lecie Chrztu Państwa.
Pamiątką z okresu uwięzienia Prymasa Tysiąclecia w Komańczy jest przyklasztorne mini muzeum z wyposażonym wnetrzem, szatami, osobistymi pamiątkami i zdjęciami z czasu jego pobytu, a przed klasztorem kamienny pomnik Prymasa, odsłonięty 1986 roku.
