Osławica

Osławica to malowniczo położona miejscowość w południowej części gminy Komańcza, w górnym biegu Osławy. Kiedyś była zaludnioną wsią, a dziś znajduje się tam zaledwie kilka domów, ośrodek wypoczynkowy „Wojtasiówka” oraz fermy owiec i kóz. W Osławicy wytwarzane są i sprzedawane sery, a na stokach pasą się stada owiec i kóz. Przy szosie znajduje się bacówka w której można zakupić regionalne wyroby z owczego mleka: oscypki, bundz, bryndzę. Niepowtarzalny widok bezkresnych połaci łąk ciągnących się od Radoszyc po Łupków oraz piękna panorama Bieszczadów i Beskidu Niskiego przyciąga w to miejsce turystów spragnionych spokoju i możliwości obcowania z dziewiczą przyrodą.

Geneza powstania

Osławica została założona przez Jacka Wosczyka z Radoszyc w 1530 r. W pierwszych dziewięciu latach istnienia, wieś była królewszczyzną. W 1539 r. drogą zakupu nabyta została przez ówczesnego kasztelana przemyskiego - Mikołaja Herburta Odnowskiego, późniejszego wojewodę sandomierskiego. Osławicę lokowano na prawie wołoskim z dwudziestoletnią wolnizną dla osadników. W 1657 r. wieś najechał i złupił Jerzy II Rakoczy. Rok później na miejscowość najechali węgierscy Tołchaje.

Osławica w XVII i XIX stuleciu

Od 1772 r. wieś znalazła się w zaborze austriackim, następnie w prowincji Galicja, w cyrkułach początkowo leskim, a później sanockim. W 1821 r. zbudowano w Osławicy murowaną cerkiew filialną pw. św. Michała Archanioła. Wzniesiono ją w stylu barokowo-klasycznym. Wizualnie była ona podobna do zachowanej do dziś cerkwi w Smolniku nad Osławą. Po roku 1944 zaadoptowana została przez powstały tu PGR na budynek gospodarczy, a w latach sześćdziesiątych XX wieku z uwagi na jej zły stan techniczny została rozebrana.

Do 1914 r. Osławica była jedną z wsi w gminie Bukowsko. We wsi funkcjonowała w tym okresie szkoła. W 1898 r. wieś zajmowała powierzchnię 14,04 km², a w 108 gospodarstwach mieszkały 736 osoby.

Wieś w XX stuleciu

Na przełomie lat 1918 - 1919 Osławica zasiliła terytorialnie Republikę Komańczańską. Z Osławicy pochodził kpt. Kazimierz Swoszowski, pilot C.K. Floty Powietrznej, a później Polskich Sił Powietrznych, weteran I wojny światowej. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej zgłosił się jako ochotnik i walczył w obronie Lwowa. Został zestrzelony przez Rosjan i zginął 4 lutego 1920 r.

W 1921 r. Osławica liczyła 121 domów, w których mieszkało 723 osoby, w tym: 696 grekokatolików, 13 katolików i 13 Żydów. Przed II wojną światową wieś zamieszkiwało ok. 850 osób.

Po 1944 r. wieś całkowicie wysiedlono i zniszczono. Ponowne, powolne zasiedlanie Osławicy rozpoczęło się w latach sześćdziesiątych. Powstał wówczas PGR, w którym zatrudnienie znaleźli nowi osadnicy. Funkcjonował on do 1990 r.

Osławica współcześnie

W chwili obecnej Osławica jest niewielką osadą licząca zaledwie kilka gospodarstw. Na jej terenie zachowały się po dawnych mieszkańcach resztki cmentarza i wotywne krzyże przydrożne. W lesie nieopodal wsi znajdują się mogiły żołnierzy poległych podczas walk w I wojnie światowej. W Osławicy rozwija się agroturystyka wykorzystująca walory miejscowości. Na rozległych łąkach nadal prowadzony jest wypas owiec i kóz. Atrakcją Osławicy są organizowane tam psie zaprzęgi. Turyści spragnieni ciszy, obcowania z naturą i pięknych widoków mają tam doskonałe warunki do odpoczynku.